Εντυπώσεις Μαθητών Γ’ Γυμνασίου Κ.Νευροκοπίου από την Παράσταση «Ελένη»!
Παρακολουθήσαμε τον Απρίλιο την παράσταση «Ελένη» του Ευριπίδη! Κάποιοι από μας πηγαίναμε για πρώτη φορά στο θέατρο και οι περισσότεροι βλέπαμε για πρώτη φορά αρχαία τραγωδία…!!! Οι εντυπώσεις ήταν ποικίλες! Σε γενικές γραμμές, όμως, όλοι φύγαμε ενθουσιασμένοι!!!
Συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο που μας μοίρασε η καθηγήτριά μας πριν την παράσταση, μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε κάποια γενικά συμπεράσματα για την παράσταση που θελήσαμε να μοιραστούμε μαζί σας!
Πιο συγκεκριμένα…:
- ... σε επίπεδο «ήθους»…: η Ελένη, αν και όχι ιδιαίτερα κωμική, κατάφερε να μας κερδίσει με τον τρόπο με τον οποίο μιλούσε και μετέφερε όλο το τραγικό πάνω της…!!! Εντυπωσίασε με τη λογική, τη δυναμικότητα και την εξυπνάδα της, ιδίως στην αναζήτηση τρόπου διαφυγής από την Αίγυπτο με τον Μενέλαο!
- ... σε επίπεδο «όψης»: η εμφάνιση των ηθοποιών ήταν σύγχρονη και μοντέρνα, γεγονός για το οποίο δεν ήμασταν προετοιμασμένοι και μας εξέπληξε πολύ ευχάριστα! Ο συνδυασμός του σύγχρονου με το συμβολικό μας εντυπωσίασε…!!! Ο Χορός, οι αιχμάλωτες γυναίκες σε ρόλο καθαρίστριας με τους χρωματιστούς κουβάδες τους και τις πετσέτες στα μαλλιά, … καθώς και η γερόντισσα με την περίεργη όψη μας άρεσαν πολύ! Ενδυματολογικά ξετρελαθήκαμε (με σειρά προτεραιότητας) με: το Θεοκλύμενο που ήταν ιδιαίτερα μοντέρνος και με τέλεια κόμμωση, τη Θεονόη, την Ελένη και το Μενέλαο!
Ευχαριστηθήκαμε πολύ την ξαφνική εμφάνιση των υποκριτών μέσα στο κοινό…και από διαφορετικά σημεία του θεάτρου. Σκηνοθετικά εμπνευσμένος μας φάνηκε και ο χορός του γάμου που ακολουθεί όταν ο Θεοκλύμενος πέφτει στη παγίδα της Ελένης…!!! Θεωρήσαμε τα μπουκάλια με την επιγραφή «Νείλος» πολύ ευρηματική, πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα σύλληψη για την υποδήλωση του ποταμού και του τόπου! Το συρματόπλεγμα, ως κεντρικό μοτίβο στη σκηνή, το αναγνωρίσαμε ως είδος διαχωριστικού που διευκολύνει τον σκηνοθέτη να παρουσιάζει διαφορετικές σκηνές συγχρόνως (π.χ. σκηνή μπροστά από το ανάκτορο και σκηνή που εκτυλίσσεται μέσα στο ανάκτορο), αλλά το αναγνωρίσαμε κυρίως σαν είδος τοίχου/παγίδας που συμβολίζει το γεγονός ότι η Ελένη είναι παγιδευμένη/φυλακισμένη και δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα της και από τα παιχνίδια των Θεών!!! Παγιδευμένες είναι και οι αιχμάλωτες του Χορού…, καθώς παγιδευμένος και εξαπατημένος είναι και ο Θεοκλύμενος όταν πλέον η Ελένη έχει απομακρυνθεί με τον Μενέλαο και δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τη φέρει πίσω…!!! Ο συμβολισμός μας αφορά όλους, καθώς όλοι, γνωρίζοντάς το ή όχι, βρισκόμαστε κάποιες στιγμές στη ζωή μας παγιδευμένοι…!
- ... σε επίπεδο «μύθου»: μας εντυπωσίασε η μηχανορραφία της Ελένης και ο τρόπος με τον οποίο πέφτει στην παγίδα της ο Θεοκλύμενος! Σε γενικές γραμμές μας άρεσε πολύ η έμφαση και η ανάδειξη της κωμικής διάστασης του μύθου…!!!
- ... σε επίπεδο «μέλους»: πιστεύουμε πως η μουσική και το τραγούδι του Χορού γενικά συνόδευαν πολύ ευχάριστα και ταιριαστά την κάθε σκηνή…!!! Η μουσική ήταν απαλή ενώ ο Χορός πιο έντονος! Μας άρεσε αυτό!
- ... σε επίπεδο «λέξης»: η επαναλαμβανόμενη φράση «μυαλό κουκούτσι» μας έμεινε έντονα! Τα λόγια της γερόντισσας (αν και σε ορισμένους από μας φάνηκαν περισσότερο αυστηρά απ’ ότι ταίριαζε στο ρόλο της) προβλημάτισαν! Εν τω μεταξύ, μας εξέπληξε το γεγονός ότι μέσα στα σύγχρονα ελληνικά ακούσαμε φράσεις και λέξεις που χρησιμοποιούμε εμείς οι νέοι σήμερα…, μας άρεσε δηλαδή που ο λόγος δεν ήταν επίσημος και υπερβολικά τυποποιημένος…! Ακόμα και αγγλικά ακούσαμε! Μία από τις κοπέλες του Χορού φώναξε ένα «yes» ευχαρίστησης κάποια στιγμή, που έβγαλε πολύ γέλιο!
Ο Χορός... έκλεψε την παράσταση…! μας κέρδισε!!!… ιδίως με την ομιλία και τις φωνές του!!! Υπήρξε ο βασικός φορέας του κωμικού στοιχείου της παράστασης! Εντυπωσιακή ήταν και η συνεχής εναλλαγή και η έντονη έκφραση των συναισθημάτων τους! Ενδιαφέρον και συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο συμπάσχουν με την Ελένη…!!! Δε διακρίναμε μία Κορυφαία του Χορού (όπως μαθαίναμε στα μαθήματα), αλλά αυτό δε μας ενόχλησε καθόλου….!!!
Τελικά το έργο είναι τραγωδία ή κωμωδία…;
Υπήρχαν στοιχεία στην παράσταση που μας φάνηκαν τραγικά: όπως όταν η Ελένη μαθαίνει για τη μοίρα της οικογένειάς της και θέλει να δώσει τέλος στη ζωή της… ή όταν ο Θεοκλύμενος θέλει να σκοτώσει την αδερφή του τη Θεονόη…! Μας συγκίνησε, κυρίως, η τραγικότητα που αποπνέει ο Θεοκλύμενος όταν -πέφτοντας στην παγίδα της Ελένης- χορεύει ευτυχισμένος για τον γάμο τους! Γνωρίζοντας, εμείς πως θα καταλήξει η υπόθεση… η σκηνή αυτή, ενώ ήταν αστεία και το τραγούδι πολύ χαρούμενο και ξεσηκωτικό… όμως έβγαζε πίκρα και τραγικότητα! Ο Θεοκλύμενος, που κέρδισε τη συμπάθεια κι αγάπη των περισσότερων μαθητών, προκάλεσε και δεύτερη φορά το έλεος, όταν στο τέλος του έργου του αποκαλύπτεται η αλήθεια και δεν μπορεί να κάνει πλέον τίποτα γι’αυτό!
Υπήρχαν όμως και στοιχεία στην παράσταση που μας φάνηκαν κωμικά: όπως ο Χορός και οι φωνές του (ιδίως η ατάκα «μυαλό κουκούτσι»…).., η γερόντισσα με την αυτοπεποίθηση που επέπνεε… τις γκριμάτσες της και τα γαβγίσματά της…, ο αγγελιοφόρος.. κλπ.
Στο ερώτημα, λοιπόν, που προκύπτει, αν η «Ελένη» τελικά είναι «τραγωδία» ή «κωμωδία»… πριν την παράσταση –με τα δεδομένα του μαθήματος- θα απαντούσαμε ότι είναι «τραγωδία»… αλλά μετά την παράσταση καταλήγουμε πως πρόκειται για «τραγικωμωδία»…! Ενώ πρόκειται, δηλαδή για έργο τραγικό, όμως, η σκηνοθετική ματιά και απόδοση μπορεί να είναι κωμικά και να το κάνουν «τραγικωμωδία», όπως στην περίπτωση αυτής της παράστασης!
Στο ερώτημα αν οι χαρακτήρες του έργου ήταν όπως τους πλάσαμε στη φαντασία μας κατά τη διάρκεια των παραδόσεων… αν υπήρχαν εκπλήξεις και ανατροπές ή αν όλα ήταν αναμενόμενα και προβλέψιμα… η αλήθεια είναι ότι περιμέναμε να δούμε κάτι πιο βαρύ, θλιμμένο και τετριμμένο…!!! Υπήρχαν , όμως, Εκπλήξεις και Ανατροπές που δεν περιμέναμε!!! Ο Χορός, η γερόντισσα, ο Θεοκλύμενος και ο αγγελιοφόρος ήταν τα πιο περίεργα, ενδιαφέροντα και κωμικά σημεία…!!! Περιμέναμε τους ρόλους των ηρώων να τους υποδύονται πολύ μεγαλύτεροι σε ηλικία ηθοποιοί! Το γεγονός ότι όλοι οι ηθοποιοί ήταν νέοι μας έκανε να τους νιώσουμε πιο κοντά και να τους προσέξουμε: ήταν πολύ έξυπνη η ιδέα του σκηνοθέτη και των υπόλοιπων συντελεστών να επιλέξουν νέους ηθοποιούς για ένα νεανικό κοινό! Το γεγονός αυτό μας έκανε να νιώσουμε πως ο Ευριπίδης είναι ένας ποιητής, που μιλάει τη γλώσσα των νέων σήμερα και εκφράζει δικές τους αγωνίες και δεδομένα, πως έγραψε, δηλαδή, το έργο αυτό φέτος κι όχι πριν τόσες εκατοντάδες χρόνια!
Σε γενικές γραμμές επίσης οι συμπάθειες κινήθηκαν ως εξής: τα κορίτσια ξετρελάθηκαν με τον Θεοκλύμενο… και τα αγόρια συμπάθησαν περισσότερο τον Μενέλαο…!!! Τα συμπεράσματα: δικά σας…!!! Υπάρχει, μάλιστα, έντονο το αίτημα –από μία μερίδα του θηλυκού μαθητικού πληθυσμού- να τροποποιηθεί η λύση του έργου: με τόσο όμορφο Θεοκλύμενο η Ελένη θα έπρεπε να αφήσει το Μενέλαο… ή τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι στενοχωρημένη με την επιλογή της! Σε μια δυναμική γυναίκα σαν την Ελένη θα ταίριαζε να δείξει περισσότερο γούστο στις επιλογές της αυτές!
- ... σε επίπεδο «διάνοιας»…: οι διαχρονικές ιδέες του κειμένου πιστεύουμε, πλέον τώρα, πως μπορούν να αποκαλυφθούν πολύ πιο ευχάριστα μέσα από μια ζωντανή παράσταση παρά μέσα από το αναλυτικό μάθημα της χρονιάς! Βέβαια, οι περισσότεροι εντυπωσιαστήκαμε με θέματα σκηνικών και εμφάνισης και λίγοι προβληματιστήκαμε πάνω σε θέματα που ήθελε να θίξει ο ποιητής και οι συντελεστές της παράστασης. Ιδέες, πάντως, που περισσότερο άγγιξαν και προβλημάτισαν κάποιους από μας αφορούν α.) στο θέμα της ισότητας όλων των ανθρώπων, ασχέτως κοινωνικής τάξης και προέλευσης, έτσι όπως αυτό αποκαλύπτεται από τα λόγια του αγγελιοφόρου και της γερόντισσας…, β.) στη δύναμη της αγάπης και της πίστης που μπορεί να κατορθώσει ο,τιδήποτε…, και γ.) στο γεγονός ότι «η ανάγκη είναι η μεγαλύτερη δύναμη»…
Συμφωνούμε τελικά πως, όλοι έχουμε τη δυνατότητα να καταφέρουμε αυτά που θέλουμε, ακόμα και όσα φαίνονται ακατόρθωτα, αρκεί να είμαστε ενωμένοι και να προσπαθούμε –όπως η Ελένη με το Μενέλαο! ...
Ασχοληθήκαμε ένα ολόκληρο σχολικό έτος με την «Ελένη», αλλά, τώρα… μετά την παράσταση έχουν αλλάξει πολλά! Η παράσταση μας ‘μίλησε’ … μας προβλημάτισε … μας άγγιξε… και θα μας μείνει αξέχαστη!!!… Τελικά… ένα έργο αρχαίας τραγωδίας μπορεί να αφορά το νεανικό κοινό…!
Το έργο αυτό υπήρξε για όλους μας μια πολύ καλή πρώτη επαφή με το θέατρο!
Σας ευχαριστούμε πολύ…!!!
Οι μαθητές της Γ’ Γυμνασίου Κ.Νευροκοπίου Σχολικό Έτος: 2008-2009
